หลายคนอาจคิดว่าชาวเอเชียให้ความสำคัญเด็กผู้ชายมากกว่าเด็กผู้หญิง แต่ในความเป็นจริงแล้วเด็ก ๆ ของครอบครัวล้วนมีความสำคัญและเป็นแก้วตาดวงใจของทุกคน
ประเทศญี่ปุ่นนั้นมีเทศกาลวันเด็กผู้หญิงเรียกเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า “ฮินะ มัตสึริ” (Hina Matsuri) ซึ่งตรงกับวันที่ 3 มีนาคมของทุกปี ถือเป็นวันฉลองเพื่อการเจริญเติบโต และสุขภาพที่แข็งแรงของเด็กผู้หญิง เหนือสิ่งอื่นใดคือคำอธิษฐานจากดวงใจของพ่อแม่ที่ขอให้ลูกสาวมีความสุข ประสบความสำเร็จ ร่างกายแข็งแรง สมบูรณ์งดงาม ไม่มีความทุกข์ร้อนหรือสิ่งชั่วร้ายใด ๆ มากล้ำกรายตลอดชีวิตของพวกเธอ
แต่เดิมเทศกาลวันเด็กผู้หญิงนี้เรียกว่า เทศกาลดอกท้อ หรือ โมโม โนะ เซกุ (Momo no Sekku) เพราะในสมัยโบราณจะจัดเทศกาลตามปฏิทินจันทรคติซึ่งตรงกับช่วงเวลาที่ดอกท้อบาน แต่เมื่อญี่ปุ่นปรับใช้วันให้เป็นไปตามปฏิทินเกรกอเรียนแล้ว เทศกาลนี้จึงเยื้องไปจากเดิม แม้นจะไม่ตรงกับช่วงดอกท้อบานแต่ชื่อเทศกาลและดอกท้อก็ยังคงเป็นสัญลักษณ์ของเทศกาลนี้
ในช่วงเทศกาล “ฮินะ มัตสึริ” (Hina Matsuri) บ้านที่มีเด็กผู้หญิงจะมีการประดับตุ๊กตาที่เรียกกันว่า “ตุ๊กตาฮินะ” หรือ ฮินะนิงเงียว (Hina Ningyo) ไว้ในบ้าน สมัยก่อนตุ๊กตาฮินะจะทำด้วยมือโดยให้ตุ๊กตาแต่งกายตามแบบราชสำนักญี่ปุ่นโบราณวางบนชั้น 7 ชั้นที่ปูด้วยพรมหรือผ้าสีแดง ตุ๊กตาตัวที่โดดเด่นและต้องมีประจำหิ้ง คือ ตุ๊กตาเจ้าชายโอไดริซามะ (Odairi-sama) และเจ้าหญิงโอฮินะซามะ (Ohina-sama) ตุ๊กตาทั้งสองตัวนี้จะใส่ชุดแต่งงานเต็มยศ หากเป็นตุ๊กตาที่ฝีมือทำประณีตจริง ๆ ชุดกิโมโนของเจ้าหญิงจะทำด้วยผ้าไหมชั้นดีลวดลายสวยงาม กิโมโนที่เจ้าหญิงสวมอาจมีกิโมโนที่แตกต่างกันถึง 16 ชั้น
ตุ๊กตาสองตัวนี้จะวางไว้ที่ชั้นบนสุดซึ่งนับเป็นชั้นที่หนึ่ง ชั้นที่สองเป็นตุ๊กตานางในสามตัวที่ทำหน้าที่ปรนนิบัติดูแลเจ้าชายและเจ้าหญิง ชั้นที่สามเป็นตุ๊กตานักดนตรีห้าตัว ชั้นที่สี่เป็นตุ๊กตาข้าราชบริพารและองครักษ์สองตัว ชั้นที่ห้าเป็นกลุ่มผู้พิทักษ์สามตัวที่มีชื่อว่า นากิโจโก นักดื่มแสนเศร้า โอโคริโจโก นักดื่มขี้โมโห และวาราอิโจโก นักดื่มอารมณ์ดี ชั้นที่หกจะเป็นข้าวของเครื่องใช้ในวัง ชั้นที่เจ็ดเป็นสิ่งของที่ใช้ขณะเดินทางจากวัง ฉากด้านหลังของชั้นวางตุ๊กตาฮินะจะเป็นสีทองเหมือนกับคฤหาสน์จำลอง เครื่องบูชาประกอบด้วย ดอกท้อ ข้าว เค้กข้าว ฮิชิโมจิ (เค้กข้าวเหนียวหลากสีรูปร่างคล้ายเพชร) สาเกขาว และฮินะซูชิ
ตามธรรมเนียมโบราณคนในบ้านจะจัดเก็บตุ๊กตาทันทีหลังจากวันฮินะ มัตสึริเพราะมีความเชื่อว่าหากทิ้งตุ๊กตาเอาไว้นานจะทำให้ลูกสาวแต่งงานช้า แต่บางครอบครัวก็ตั้งตุ๊กตาไว้จนสิ้นเดือนมีนาคม ที่มาของความเชื่อนี้เข้าใจว่าต้องการให้เก็บตุ๊กตาเข้ากล่องโดยไวเพื่อหลีกเลี่ยงความชื้นในอากาศและฝนที่มักตกช่วงหลังจากเทศกาลฮินะ มัตสึริ การประดับตุ๊กตาในวันเด็กผู้หญิงจะสิ้นสุดลงเมื่อเด็กผู้หญิงของบ้านอายุครบ 10 ปี
อาหารที่รับประทานเพื่อเฉลิมฉลองเทศกาล “ฮินะ มัตสึริ” แต่ละชนิดมีความหมายพิเศษแตกต่างกัน
ฮิชิโมจิ (Hishimochi): ขนมโมจิทรงสี่เหลี่ยมสีเขียว ขาว และชมพู รับประทานเพื่ออธิษฐานให้มีสุขภาพแข็งแรงและอายุยืนยาว
ฮินะอาราเระ (Hina-arare): ขนมข้าวพองรูปทรงกลม ขนาดเล็ก มีสีเขียว ขาว ชมพู และเหลือง รสชาติหวานอ่อนๆ หมายถึงคำอธิษฐานขอให้ลูกสาว มีแต่ความสุขตลอดปี
สาเกขาว: สาเกชนิดสีขาวขุ่น เป็นเครื่องดื่มสำหรับเด็ก ๆ มีลักษณะคล้ายสาเกขาวแต่ไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์
ซุปหอยตลับ: ซุปที่ใช้หอยตลับเป็นวัตถุดิบเป็นสัญลักษณ์ของชีวิตคู่ที่มีแต่ความสุข
ชิราชิซูชิ (Chirashi sushi): ซูชิหรือข้าวหน้าปลาดิบที่โรยหน้าด้วยกุ้ง รากบัว และไข่ รับประทานเพื่อความเป็นสิริมงคล
ในวันเทศกาลนี้หลายพื้นที่ในญี่ปุ่นจะมีประเพณีลอยตุ๊กตา หรือ นากาชิบินะ ซึ่งเด็กหญิงจะนำตุ๊กตาที่ทำจากกระดาษใส่ลงในแพต้นอ้อลำน้อย ๆ ลอยไปตามแม่น้ำเพื่อให้โชคร้ายหรือสิ่งไม่ดีที่อาจจะมาทำร้ายเด็กลอยตามตุ๊กตานั้นไปและเพื่อให้เด็กมีสุขภาพแข็งแรง แต่ในบางพื้นที่ก็ยังลอยตุ๊กตาตามวันในปฏิทินจันทรคติแทนที่จะลอยตุ๊กตาในวันที่ 3 มีนาคม
ฉลองเทศกาลวันเด็กผู้หญิง
ร้านอาหารยามาซาโตะ โรงแรม ดิ โอกุระ เพรสทีจ กรุงเทพฯ มอบความสุขในช่วงเทศกาลวันเด็กผู้หญิง ด้วยเมนูอาหารญี่ปุ่น ที่ปรุงแต่งเพื่อการเฉลิมฉลองประเพณีดั้งเดิมของประเทศญี่ปุ่น
